Ngày 16/04/2019, tại tỉnh Đồng Tháp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức Diễn đàn Củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các Hợp tác xã nông nghiệp thích ứng với cơ chế thị trường, ứng phó với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL do Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ chủ trì.

       Tham dự Diễn đàn có đại diện: Ban Kinh tế Trung ương, Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính; Bộ Tài nguyên và Môi trường, các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, đại diện các Viện, Trường, doanh nghiệp, hợp tác xã và các cơ quan báo chí.

       Diễn đàn là sự kiện quan trọng nhằm đẩy mạnh việc thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế tập thể, Luật HTX năm 2012, các cơ chế, chính sách tiếp tục phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh Đồng bằng sông Cửu Long đang chịu nhiều thách thức do biến đổi khí hậu.

       Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, hệ quả của những tác động của biến đổi khí hậu đến phát triển nông nghiệp, nông thôn rất lớn, cụ thể là: (1) Chất lượng đất suy giảm, ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước; gia tăng rủi ro, chi phí cho sản xuất nông nghiệp cũng như các ảnh hưởng bất lợi về năng suất, diện tích, sản lượng các loại cây trồng, vật nuôi khi không thích ứng kịp với các hệ lụy của biến đổi khí hậu và nước biển dâng gây ra; (2) Gây tổn thương cho người nghèo do thiếu nguồn lực, thông tin, cơ hội để có thể ứng phó kịp thời với sự thay đổi của thời tiết, khí hậu; phá vỡ quy hoạch, trật tự xã hội và môi trường do sự gia tăng dân di cư.

       Thực hiện Quyết định số 445/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới tại ĐBSCL, các tỉnh đã chủ động, tích cực triển khai và đạt được một số kết quả chủ yếu như sau: (1) Toàn vùng ĐBSCL có 1.803 HTX NN, chiếm 13% tổng số HTX nông nghiệp của cả nước; (2) Hoạt động của các HTX NN đã hỗ trợ, tạo điều kiện để kinh tế hộ phát triển, nâng cao thu nhập, tạo thêm công ăn việc làm cho các hộ thành viên; (3) Xuất hiện nhiều mô hình HTX hoạt động đa dạng, hiệu quả trong tất cả các lĩnh vực, trong đó có các mô hình HTX tổ chức nông dân ứng phó với biến đổi khí hậu hiệu quả; (4) Số lượng thành viên và quy mô đất sản xuất của các HTX đã tăng gấp đôi so với trước thực hiện Chương trình thí điểm. Nhiều HTX đang tiếp tục mở rộng quy mô lên đến hàng trăm thành viên và hàng ngàn ha đất sản xuất nông nghiệp (như HTX Rạch lọp - Trà Vinh; HTX Thanh Bình, Tân Cường; Mỹ Đông 2 ở Đồng Tháp; HTX Vĩnh Cường - Bạc liêu); (5) Nhiều hợp tác xã phát huy vai trò liên kết tiêu thụ nông sản, thu hút và được các doanh nghiệp có tiềm năng về vốn, kỹ thuật và thị trường tin tưởng, hình thành các chuỗi giá trị sản phẩm an toàn; (6) Các HTX NN còn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và nâng cao tình đoàn kết, tương thân, tương ái ở nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội ở các địa phương.

       Tuy nhiên, song song với những kết quả đã đạt được vẫn còn những khó khăn, tồn tại như: (1) Trình độ, năng lực cán bộ quản lý yếu, thiếu các hiểu biết về pháp luật, về kinh doanh và thị trường; thiếu vốn đầu tư; loại hình dịch vụ ít, chủ yếu là dịch vụ đầu vào. Một số HTX thành lập chỉ là hình thức, để đáp ứng các chỉ tiêu thành tích; (2) Quy mô sản xuất ở nhiều vùng còn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển nhất là trong điều kiện thích ứng với cơ chế thị trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; (3) Các mô hình HTX thích ứng với biến đổi khí hậu đã dần hình thành nhưng còn tự phát, nhỏ lẻ, manh mún, chưa có cơ sở về khoa học, kỹ thuật và thị trường cũng như động lực và hỗ trợ đủ mạnh để nhân rộng; (4) Sự hỗ trợ đầu tư của Nhà nước còn ít, nhất là cơ sơ hạ tầng. Đặc biệt Quyết định số 445/QĐ-TTg chưa có nguồn hỗ trợ đối với một số nhu cầu thiết yếu của HTX.

       Với những kết quả đã đạt được trong những năm qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã biểu dương các Bộ, Ban, ngành Trung ương và địa phương đã nỗ lực để đạt kết quả trên. Phó Thủ tướng Chính phủ cũng ấn tượng với một số mô hình đã ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật công nghệ cao, công nghệ 4.0 vào sản xuất ứng phó với biến đổi khí hậu, điển hình như mô hình canh tác lúa lý tưởng tại Hợp tác xã Mỹ Đông 2 (huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp), mô hình hợp tác xã Lúa - gạo - cơm lý tưởng của Tập đoàn Rynan; đồng thời đề nghị nhân rộng những mô hình hiệu quả.

       Để tiếp tục củng cố và nâng cao hiệu quả của các HTX vùng ĐBSCL, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và PTNT, các Bộ, ngành Trung ương, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam và các địa phương tiếp tục đẩy mạnh triển khai Nghị quyết 13-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX; Chỉ thị số 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường công tác triển khai thi hành Luật hợp tác xã năm 2012; Đề án phát triển 15.000 HTX, Liên hiệp HTX NN hoạt động có hiệu quả đến năm 2020; Đề án Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới giai đoạn 2016 - 2020; Đề án mỗi xã một sản phẩm. Phó Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và PTNT sớm trình Chính phủ Chương trình phát triển bền vững nông nghiệp ĐBSCL; đưa Đề án phát triển HTX nông nghiệp ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu vào một trong các danh mục quan trọng để thực hiện Nghị quyết 120/NQ-CP của Chính phủ./.